Tần số thở bình thường của từng lứa tuổi (chi tiết A-Z)

Tần số thở là gì?

Tần số thở còn gọi là nhịp thở, là số lần hít vào và thở ra trong một phút và là thông số quan trọng giúp đánh giá chức năng hô hấp, chẩn đoán và theo dõi các rối loạn hô hấp, cũng như mối liên hệ với sức khỏe và thể trạng tổng thể.

Tần số thở được điều khiển bởi trung tâm hô hấp trong não, ảnh hưởng bởi nồng độ oxy, carbon dioxide và pH trong máu.

Theo dõi và hiểu biết về tần số hô hấp có thể giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe và đưa ra can thiệp kịp thời.

Tần số thở trung bình bao nhiêu?

Tần số thở cũng thay đổi theo độ tuổi, giới tính cũng như những người mắc một số bệnh lý cụ thể:

Tần số hô hấp bình thường theo độ tuổi:

• Trẻ sơ sinh đến 6 tháng tuổi: 30-60 hơi thở/phút
• 6 tháng đến 1 tuổi: 30-50 hơi thở/phút
• 1 đến 3 tuổi: 24-40 hơi thở/phút
• 3 đến 5 tuổi: 22-34 hơi thở/phút
• 5 đến 12 tuổi: 16-30 hơi thở/phút
• 12 đến 18 tuổi: 12-20 hơi thở/phút
• Trên 18 tuổi: 12-20 hơi thở/phút.

Yếu tố ảnh hưởng đến nhịp thở

Tần số thở là chỉ số sinh lý quan trọng ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như: 

• Độ tuổi: Tần số thở thường giảm theo độ tuổi. Tần số thở của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thường cao hơn người lớn.
• Giới tính: Phụ nữ có tần số hô hấp cao hơn nam giới khoảng 1,2 lần/phút.
• Tình trạng sức khỏe: Một số bệnh lý, như bệnh tim, bệnh phổi, có thể ảnh hưởng đến tần số thở.
• Thuốc: Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến tần số thở.
• Cảm xúc: Căng thẳng, lo lắng có thể làm tăng tần số thở.
• Môi trường: Nhiệt độ cao, độ cao có thể ảnh hưởng đến tần số thở.

Việc bạn hiểu rõ những yếu tố này sẽ giúp duy trì chức năng hô hấp và sức khỏe tổng thể của mình.

Tần số thở bất thường

Thở nhanh

• Thở nhanh là kiểu thở bất thường với tần số hô hấp nhanh hơn bình thường, thường trên 20 hơi thở/phút ở người lớn 
• Nguyên nhân của thở nhanh bao gồm stress, lo lắng, sốt, bệnh phổi, suy tim và các rối loạn chuyển hóa.

Thở chậm

• Bradypnea là tình trạng hô hấp chậm bất thường, thường dưới 12 hơi thở/phút ở người lớn
• Nguyên nhân của bradypnea bao gồm ngộ độc, tổn thương não, rối loạn chuyển hóa và một số bệnh ở trẻ em

Thở không đều

• Thở không đều là hơi thở có tần số thở thay đổi không đều đặn, có thể do nhiều nguyên nhân bao gồm suy tim, bệnh hen suyễn hoặc các vấn đề về sức khỏe tâm thần như lo lắng hoặc hoảng loạn.

Âm thanh của nhịp thở

• Rít là âm thanh cao khi khí đi qua đường thở hẹp, có thể xảy ra với nhiều nguyên nhân, như hen suyễn, viêm phế quản, hoặc tắc nghẽn do vật lạ.
• Khò khè là âm thanh thấp phát ra khi khí đi qua đường thở bị tắc nghẽn một phần, thường gặp trong các trường hợp như viêm phế quản, viêm phổi, hoặc trào ngược axit.
• Tiếng ồn khi thở: Bất kỳ âm thanh nào khác phát ra trong khi thở, nguyên nhân gây ra tiếng ồn này đa dạng, từ nhiễm trùng xoang, nghẹt mũi, đến các vấn đề sức khỏe lâu dài như tắc nghẽn phổi mãn tính (COPD).

Kiểu thở bất thường

• Kiểu thở Cheyne-Stokes là kiểu thở đặc trưng bởi các giai đoạn thở nhanh xen kẽ với các giai đoạn ngừng thở, thường gặp ở những người suy tim hoặc suy hô hấp.
• Kiểu thở Biot là một kiểu thở đặc trưng bởi các giai đoạn thở sâu xen kẽ với các giai đoạn ngừng thở, thường gặp ở những người bị tổn thương não hoặc ngộ độc thuốc.

Kỹ thuật điều chỉnh nhịp thở

Kỹ thuật thở đúng cách đóng một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh tần số thở, giúp cải thiện chức năng phổi, sức mạnh cơ hô hấp, khả năng tập thể dục và chất lượng cuộc sống tổng thể liên quan đến sức khỏe.

Các bài tập thở là phương pháp thư giãn và giảm căng thẳng hiệu quả có thể giúp kiểm soát chứng lo âu, rối loạn hoảng sợ và trầm cảm.

Kỹ thuật thở như thở tần số cộng hưởng, thở 4-7-8 được biết là có tác dụng tạo ra phản ứng thư giãn, giảm ảnh hưởng tiêu cực và cải thiện khả năng điều tiết cảm xúc.

Các bài tập thở rất linh hoạt và có thể được điều chỉnh cho các mục đích cụ thể như thiền, hoạt động thể thao và tạo giấc ngủ

Trong thiền, các kỹ thuật thở sâu, nhịp nhàng như kiểu 4-7-8 có thể giúp bạn đạt được trạng thái thư giãn, tập trung.

Các kỹ thuật thở cụ thể như thở tần số cộng hưởng đã được chứng minh là hỗ trợ kiểm soát huyết áp, giảm các triệu chứng hen suyễn và COPD, đồng thời cải thiện kết quả sức khỏe tổng thể.

Ngoài ra, việc tích hợp các kỹ thuật thở vào liệu pháp tâm lý, chẳng hạn như thở ở tần số cộng hưởng khoảng 6 nhịp thở mỗi phút, đã được chứng minh là giúp tăng cường sự thay đổi nhịp tim và điều hòa cảm xúc.

Tóm lại, tần số thở là một chỉ số quan trọng để đánh giá sức khỏe hô hấp, nhịp thở trung bình ở người trưởng thành khỏe mạnh dao động từ 12 đến 20 lần mỗi phút. Tuy nhiên, nhịp thở có thể thay đổi tùy theo độ tuổi, hoạt động thể chất, tình trạng sức khỏe và các yếu tố khác.

Việc theo dõi nhịp thở có thể giúp phát hiện sớm các vấn đề về hô hấp. Nếu bạn nhận thấy nhịp thở của mình thay đổi bất thường, chẳng hạn như thở quá nhanh, thở quá chậm, khó thở hoặc thở khò khè, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482414/
• https://www.abpischools.org.uk/topics/breathing-and-asthma/factors-affecting-breathing/
• https://www.healthline.com/health/normal-respiratory-rate