Tại sao suy tim lại khó thở về đêm? Cách cải thiện giấc ngủ

Suy tim là gì và ảnh hưởng thế nào đến hô hấp ban đêm?

Suy tim khiến người bệnh khó thở về đêm chủ yếu do tích tụ dịch trong phổi khi nằm ngủ. Trong tư thế nằm, chất lỏng từ chân và phần dưới cơ thể dồn lên ngực, làm tăng áp lực trong mạch máu phổi. Kết quả là phổi bị ứ dịch, gây cảm giác nặng ngực, khó thở và ho vào ban đêm.

Tình trạng này được gọi là xung huyết phổi, thường gặp ở người suy tim do tim không bơm máu hiệu quả. Khi máu ứ lại trong tim trái, áp lực tăng lên làm chất lỏng rò rỉ vào các phế nang. Người bệnh có thể cảm thấy ngột ngạt, buộc phải ngồi dậy mới thở dễ hơn – đây chính là hiện tượng khó thở khi nằm (orthopnea) hoặc khó thở kịch phát về đêm (PND).

Thêm vào đó, tư thế nằm còn làm giảm thể tích phổi và tăng sức cản đường thở, khiến người bệnh dễ bị ngưng thở khi ngủ (OSA), đặc biệt là khi có phù nề ở cổ hoặc vùng hầu họng.

Khó thở về đêm không nên xem nhẹ – đó là dấu hiệu cảnh báo tim đang quá tải. Hãy chia sẻ triệu chứng với bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời.

Vì sao suy tim gây khó thở về đêm?

Suy tim gây khó thở về đêm do sự ứ trệ máu ở phổi khi nằm, làm dịch thấm vào phế nang gây cảm giác nghẹt thở, nhất là ở tư thế nằm ngửa. Đây là biểu hiện điển hình của orthopnea và Paroxysmal Nocturnal Dyspnea (PND) — hai tình trạng thường gặp ở người bị suy tim trái.

Khó thở về đêm không chỉ đơn thuần là cảm giác thiếu hơi. Orthopnea xuất hiện gần như ngay khi nằm xuống do máu dồn về tim nhiều hơn nhưng thất trái yếu không bơm kịp, gây phù phổi. Trong khi đó, PND thường đến sau vài giờ ngủ, khi hệ thần kinh giao cảm giảm hoạt động, khiến phổi càng ứ máu nặng nề. Người bệnh hoảng sợ tỉnh giấc, phải ngồi dậy để thở dễ hơn.

Tình trạng này khác biệt hoàn toàn với hen suyễn hay COPD, vốn là bệnh lý viêm đường thở. Hãy để ý: nếu khó thở ban đêm giảm khi ngồi dậy, có thể bạn đang đối mặt với biểu hiện tim mạch chứ không phải hô hấp đơn thuần.

Để cải thiện, hãy kê cao gối khi ngủ, theo dõi cân nặng, giảm muối và tái khám định kỳ để kiểm soát chức năng tim. Với người lớn tuổi hoặc có bệnh nền, đừng coi nhẹ triệu chứng này. Khó thở về đêm không chỉ là mệt mỏi – đó là tín hiệu trái tim đang quá tải.

Các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm khi khó thở ban đêm

Hãy cẩn trọng với 3 dấu hiệu cảnh báo suy tim vào ban đêm có thể khiến bạn mất ngủ hoặc cần nhập viện gấp.

Thở gấp, ho khan về đêm, hoặc tim đập nhanh khi ngủ không chỉ gây khó chịu — chúng còn là cảnh báo quan trọng cho tình trạng suy tim đang chuyển biến nặng. Khi bạn nằm xuống, dịch dễ tích tụ ở phổi do trọng lực, làm cản trở hô hấp và gây ra hiện tượng khó thở về đêm.

Cụ thể, có 3 triệu chứng cần đặc biệt lưu ý:

• Ho nhiều khi nằm, ho có đờm trắng hoặc hồng, có thể do phù phổi
• Thở gấp hoặc tỉnh giấc vì nghẹt thở, biểu hiện của khó thở kịch phát về đêm (PND)
• Tim đập nhanh hoặc loạn nhịp khi ngủ, cho thấy tim đang “quá tải” để bơm máu

Nếu bạn gặp 1 trong 3 dấu hiệu này thường xuyên — nhất là khi kèm theo khó thở, mệt mỏi hay sưng phù — đừng chần chừ.

Ngay lập tức đến bệnh viện nếu có bất kỳ dấu hiệu sau:

• Nhịp thở >25/phút hoặc SpO₂ <90%
• Huyết áp tâm thu <85 mmHg hoặc nhịp tim <40 hay >130 bpm
• Không cải thiện dù đã điều trị ngoại trú

Bác sĩ sẽ dùng thang điểm như OHFRS hay EHFMRG để đánh giá nguy cơ tử vong ngắn hạn, từ đó quyết định nhập viện hay không.

Đừng chờ đợi triệu chứng “qua đi”. Hãy lắng nghe cơ thể và kiểm tra sớm để giữ trọn từng giấc ngủ an toàn.

Cách cải thiện giấc ngủ cho người bị suy tim

Để ngủ ngon hơn vào ban đêm khi bị suy tim, người bệnh nên áp dụng đồng thời 3 nhóm giải pháp: điều chỉnh tư thế ngủ, giảm muối trong chế độ ăn và tuân thủ điều trị. Những cách này giúp giảm khó thở về đêm – nguyên nhân chính khiến bệnh nhân mất ngủ – đồng thời cải thiện chất lượng sống lâu dài.

1. Tư thế ngủ hợp lý: Ngủ nghiêng bên phải làm giảm áp lực lên tim và cải thiện lưu thông khí, giúp dễ thở hơn. Dùng gối nâng cao đầu hoặc nâng đầu giường cũng giúp giảm ứ dịch phổi – nguyên nhân gây khó thở. Ngược lại, không nên nằm ngửa vì có thể làm nặng hơn tình trạng ngưng thở khi ngủ.

2. Giảm muối: Hạn chế lượng natri khoảng 2.300–3.000 mg mỗi ngày giúp tránh giữ nước, giảm áp lực cho tim và cải thiện tình trạng ngưng thở khi ngủ – một rối loạn thường gặp ở bệnh nhân suy tim. Tuy nhiên, cần cá nhân hoá mức cắt giảm để tránh mệt mỏi hoặc suy dinh dưỡng.

3. Tuân thủ thuốc và lối sống: Thiếu ngủ gây mệt mỏi ban ngày và dễ bỏ thuốc. Áp dụng liệu pháp hành vi nhận thức cho mất ngủ (CBT-I) đã được chứng minh giúp cải thiện cả giấc ngủ và việc tuân thủ điều trị. Ngoài ra, nên duy trì lịch ngủ đều đặn, tránh caffeine và tập thể dục nhẹ nhàng ban ngày để củng cố giấc ngủ ban đêm.

Ngủ tốt không chỉ là giấc mơ – đó là nền tảng để kiểm soát suy tim hiệu quả. Hãy lắng nghe cơ thể và chủ động điều chỉnh lối sống mỗi ngày.

Thiết bị hỗ trợ hô hấp giúp bệnh nhân suy tim ngủ ngon hơn

Thiết bị hỗ trợ hô hấp như CPAP, máy thở áp lực thấp và gối công thái học có thể cải thiện rõ rệt giấc ngủ cho bệnh nhân suy tim, đặc biệt là khi họ bị khó thở vào ban đêm do ngưng thở khi ngủ.

CPAP là lựa chọn ưu tiên cho bệnh nhân suy tim kèm ngưng thở khi ngủ trung ương (CSA) hoặc tắc nghẽn (OSA). Thiết bị này giảm chỉ số AHI, cải thiện phân suất tống máu và oxy hóa ban đêm, từ đó giúp bệnh nhân ngủ sâu hơn, ít tỉnh giấc. Đặc biệt phù hợp với người bị khó thở nặng về đêm, mệt mỏi ban ngày.
 

Máy Trợ Thở Auto CPAP BMC G3 A20

Cpap BMC G3 A20

19,500,000 đ21,000,000 đ

Máy trợ thở G3 A20 là dòng máy thở AutoCPAP cao cấp nhất từ hãng BMC đã có mặt ở nhiều nước trên thế giới như: Mỹ, Australia… với thuật toán trợ thở thông minh cùng nhiều tính năng tối ưu cho người sử dụng.  

Máy thở áp lực thấp như iVAPS được cân nhắc nếu CPAP không hiệu quả, đặc biệt khi CSA tiến triển. Tuy nhiên, không nên dùng ASV cho bệnh nhân HFrEF vì nguy cơ tử vong tăng. Với HFpEF hoặc CSA mức trung bình trở lên, thiết bị này mang lại sự thoải mái và cải thiện khí máu tốt hơn, dù cần theo dõi kỹ.

Gối công thái học không điều trị nguyên nhân bệnh, nhưng hỗ trợ tư thế ngủ đúng và giảm mỏi cổ, thích hợp cho những người không bị ngưng thở nhưng thường xuyên ngủ chập chờn hoặc khó chịu về đêm.

Chọn đúng thiết bị theo mức độ triệu chứng và bệnh phối hợp có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong giấc ngủ và chất lượng sống của người bệnh. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định giải pháp phù hợp nhất với bạn hoặc người thân.

Nên chọn thiết bị hỗ trợ hô hấp nào khi bị khó thở về đêm?

Checklist chọn mua thiết bị đúng nhu cầu

Để chọn đúng thiết bị hỗ trợ hô hấp cho bệnh nhân suy tim, bạn cần đảm bảo 4 nhóm tiêu chí quan trọng: tính năng thiết bị, khả năng chi trả, bảo trì và chứng nhận an toàn.

1. Xác định tính năng thiết bị phù hợp với bệnh lý

• Chọn thiết bị dựa theo nhu cầu cụ thể như máy thở không xâm lấn, BiPAP có backup rate, máy kích thích ho, hoặc hệ thống hỗ trợ tuần hoàn như LVAD.
• Ưu tiên thiết bị có tính năng nâng cao như tự điều chỉnh áp lực (AVAPS-AE) hoặc hỗ trợ khí dung và làm sạch đường thở (mã E0466, E0482).
• Đảm bảo thiết bị được chứng minh hiệu quả và an toàn lâm sàng, phù hợp cho người lớn hoặc trẻ em theo từng trường hợp bệnh (ví dụ: NYHA IV).

2. Kiểm tra khả năng chi trả

Xem kỹ giá mua máy hoặc thuê mua—mỗi chính sách có thể khác nhau theo vùng hoặc đơn vị cung cấp thiết bị.

3. Đảm bảo khả năng bảo trì và hỗ trợ kỹ thuật lâu dài

• Hỏi rõ về tuổi thọ thiết bị, lịch thay thế linh kiện, và quyền lợi bảo hành nếu chuyển quyền sở hữu.
• Chỉ chọn sản phẩm có hỗ trợ kỹ thuật và đào tạo sử dụng từ nhà sản xuất.

4. Đối chiếu chứng nhận và bằng chứng lâm sàng

• Chỉ mua thiết bị đã được FDA phê duyệt hoặc có dấu CE.
• Tham khảo dữ liệu nghiên cứu (ví dụ: MOMENTUM 3 cho HeartMate III) để đảm bảo thiết bị phù hợp điều trị suy tim nặng.

Bảng so sánh thiết bị hỗ trợ hô hấp

Dưới đây là bảng so sánh 4 thiết bị hỗ trợ hô hấp phổ biến, giúp người bệnh suy tim dễ ngủ và ít khó thở hơn khi nằm:
 

Lưu ý quan trọng:

• CPAP và BiPAP: Nếu bạn khó thở do ngưng thở khi ngủ, máy BiPAP sẽ phù hợp hơn nếu bệnh nặng vì có áp suất 2 chiều. Tuy nhiên, giá sẽ cao hơn.
• Máy tạo oxy: Phù hợp nếu bác sĩ chỉ định cần bổ sung oxy liên tục. Không thay thế máy CPAP/BiPAP nếu bạn bị ngưng thở khi ngủ.
• Gối công thái học: Không phải thiết bị y tế, nhưng rất hữu ích để cải thiện tư thế ngủ và giảm cảm giác mệt mỏi vùng cổ gáy.

Chọn đúng thiết bị sẽ giúp bạn thở dễ hơn và ngủ sâu hơn mỗi đêm. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để chọn đúng thiết bị phù hợp với tình trạng của mình.

Giấc ngủ không chỉ là nghỉ ngơi – mà là cách tim và phổi hồi phục sau một ngày mệt mỏi. Hiểu rõ nguyên nhân khó thở về đêm do suy tim sẽ giúp bạn tìm được hướng cải thiện nhẹ nhàng nhưng hiệu quả. Hãy để những thiết bị hỗ trợ hô hấp phù hợp từ Medjin trở thành người bạn đồng hành yên lặng, giúp bạn thở nhẹ – ngủ sâu – sống khỏe hơn từng ngày.