Bài tập thở của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện là phương pháp dưỡng sinh kết hợp giữa y học hiện đại và triết lý phương Đông, giúp tăng cường hô hấp tự nhiên và cải thiện sức khỏe toàn diện.
Được sáng tạo bởi bác sĩ Nguyễn Khắc Viện sau khi ông mất gần toàn bộ phổi do lao nặng, bài tập này đã giúp ông sống thêm hơn 50 năm khỏe mạnh. Phương pháp tập trung vào thở bụng sâu – “thót bụng thở ra, phình bụng thở vào” – giúp đưa nhiều oxy vào máu, giảm căng thẳng và cải thiện tuần hoàn.
12 nguyên tắc cốt lõi bao gồm: giữ vai bất động, thả lỏng tứ chi, thở chậm – sâu – đều, tập trung cảm nhận luồng khí, và có thể thực hiện ở bất cứ tư thế hay thời điểm nào. Điều đặc biệt là bài tập rất dễ áp dụng: người lớn tuổi có thể tập khi ngồi, nằm hoặc đi bộ, thậm chí khi đang đạp xe.
So với các phương pháp hiện đại như “box breathing” hay “diaphragmatic breathing,” kỹ thuật của bác sĩ Viện dễ tiếp cận và gần gũi hơn với người Việt. Dù nhẹ nhàng, bài tập mang lại hiệu quả cao: giảm khó thở, tăng thông khí phổi và cải thiện sức sống, đặc biệt cho người có bệnh nền hô hấp như hen suyễn hay COPD.
Bài tập này không chỉ là thở – đó là cách sống chậm lại, lắng nghe cơ thể và tái thiết lập sự bình an từ bên trong. Bạn có thể bắt đầu ngay hôm nay – chỉ cần một hơi thở chậm, sâu, và một chút kiên trì.
Cách bài tập thở của Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện hỗ trợ bệnh hô hấp là bằng cách tăng cường hấp thu oxy, cải thiện thông khí phổi, và nâng cao sức đề kháng tự nhiên mà không cần dùng thuốc. Phương pháp này giúp người bệnh, đặc biệt là người lớn tuổi, hít thở sâu hơn, loại bỏ CO₂ hiệu quả và tăng chuyển hóa máu tối sang máu đỏ.
Kỹ thuật thở này nhấn mạnh việc thở bụng đều đặn: hóp bụng khi thở ra, phình bụng khi hít vào, giữ vai bất động và thư giãn toàn thân. Thực hiện đúng giúp cơ hoành hoạt động hiệu quả hơn, cải thiện thể tích khí phổi và khả năng hô hấp khi nghỉ ngơi hoặc vận động nhẹ.
Ngoài ra, người mắc COPD, hen suyễn hay ngưng thở khi ngủ có thể tham khảo ý kiến bác sĩ hô hấp để áp dụng bài tập này. So với các phương pháp khác như Buteyko hay thở cơ hoành thông thường, bài tập của bác sĩ Viện vẫn phù hợp văn hóa Việt và dễ thực hành hàng ngày.
Tập đều mỗi ngày, dù chỉ 5–10 phút, có thể mang lại khác biệt lớn sau vài tuần.
Để thực hiện đúng bài tập thở của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện, bạn cần tuân thủ 3 bước: chọn tư thế phù hợp, giữ nhịp thở đều và sâu, và luyện tập thường xuyên mỗi ngày. Kỹ thuật này tập trung vào hít vào bằng bụng và thở ra từ từ để cải thiện chức năng phổi tự nhiên.
1. Chuẩn bị tư thế:
Ngồi, nằm, quỳ hoặc đứng đều được—miễn sao cơ thể thư giãn. Không cần dụng cụ hỗ trợ. Tránh gồng vai hoặc siết tay chân.
2. Nhịp thở đúng chuẩn:
Lặp lại chu kỳ này trong 4–5 phút đầu mỗi buổi tập. Có thể tăng dần thời gian nếu thấy dễ chịu.
3. Lưu ý khi tập:
4. Duy trì thói quen:
Thực hiện ít nhất 1–2 lần mỗi ngày tại bất kỳ đâu: khi nằm nghỉ, ngồi thiền hay đi dạo. Sự đều đặn sẽ giúp phổi phục hồi, tăng dung tích sống và giảm lệ thuộc thuốc.
Thơ 12 câu của bác sĩ Viện là bản tóm tắt dễ nhớ nhất—hãy dán nơi dễ thấy để ôn tập mỗi ngày.
Thót bụng thở ra
Phình bụng thở vào
Hai vai bất động
Chân tay thả lỏng
Êm chậm sâu đều
Tập trung theo dõi
Luồng ra luồng vào
Bình thường qua mũi
Khi gấp qua mồm
Đứng ngồi hay nằm
Ở đâu cũng được Lúc nào cũng được!
Bài tập thở của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện giúp cải thiện rõ rệt khả năng hô hấp, giảm triệu chứng hô hấp, và tăng cường sức khỏe thể chất cho người lớn tuổi, bệnh nhân COPD và cả người khỏe mạnh.
Phương pháp thở bụng này chủ yếu sử dụng cơ hoành – cơ có thể chiếm tới 80% không khí hít vào – giúp kiểm soát hơi thở hiệu quả hơn và duy trì nhịp thở ổn định.
Nhiều nghiên cứu và khảo sát thực tế cho thấy người tập thường xuyên cải thiện hiệu suất hô hấp, giảm tình trạng lo âu, trầm cảm và nhầm lẫn, đồng thời nâng cao sức bền vận động.
Người cao tuổi đặc biệt hưởng lợi vì DSB giúp phục hồi hoạt động dây thần kinh phế vị – yếu tố kiểm soát phản ứng căng thẳng. Với bệnh nhân COPD, bài tập giúp thông khí phổi tốt hơn, cải thiện chất lượng cuộc sống, và làm giảm nhịp thở ngắn gấp.
Với người khỏe mạnh, bài tập này cũng được ghi nhận là tăng tập trung, cải thiện tâm trạng và ổn định cortisol – loại hormone căng thẳng. Ngoài ra, thở chậm và sâu còn giúp giảm huyết áp nếu bạn duy trì đều đặn 15 phút mỗi ngày.
Nếu bạn đang tìm một phương pháp nhẹ nhàng nhưng hiệu quả để cải thiện sức khỏe mà không phụ thuộc thuốc, đây chính là một giải pháp đáng thử.
Phương pháp thở này phù hợp với người bị COPD nhẹ, hen suyễn, hoặc cần tăng cường sức khỏe tổng thể – nhưng không thích hợp với người suy tim nặng hoặc suy hô hấp cấp tính.
Nếu bạn mắc các bệnh lý hô hấp mạn tính như COPD nhẹ hoặc hen suyễn, bài tập thở của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện có thể giúp cải thiện sức mạnh cơ hít vào, giảm nguy cơ nhập viện và nâng cao chất lượng sống. Được phát triển từ khí công, thiền và dưỡng sinh, kỹ thuật này có nền tảng vững chắc về sinh lý hô hấp hiện đại và được áp dụng không xâm lấn, phù hợp cho người lớn tuổi, đặc biệt ở Việt Nam.
Tuy nhiên, người có bệnh tim nghiêm trọng hoặc suy hô hấp nặng cần đặc biệt cẩn trọng. Việc tập sai kỹ thuật có thể dẫn đến chóng mặt, tê tay, hoặc khó thở tăng dần. Trong các đợt cấp của suy hô hấp, việc dùng máy thở và can thiệp y tế là ưu tiên – không nên chỉ dựa vào luyện tập.
Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi bắt đầu. Với người có bệnh lý nền như tiểu đường hoặc cao huyết áp, bài tập có thể bổ trợ nếu được thực hiện đúng và theo dõi kỹ. Đảm bảo thực hiện đúng kỹ thuật thở bụng, chú ý đến phản ứng cơ thể và dừng ngay nếu cảm thấy mệt hoặc bất thường.
Tóm lại, đây là phương pháp an toàn – nếu áp dụng đúng người, đúng cách.
Bài tập thở của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện hoàn toàn có thể kết hợp hiệu quả với các thiết bị hỗ trợ hô hấp như máy CPAP hay máy tạo oxy tại nhà, nếu được áp dụng đúng cách và đúng thời điểm.
Người bệnh nên thực hành kỹ thuật “thót bụng thở ra, phình bụng thở vào” khi máy CPAP đã vào chế độ AutoRamp – giai đoạn áp lực thấp giúp dễ đi vào giấc ngủ. Việc này giúp phối hợp nhịp nhàng giữa hơi thở chủ động và hỗ trợ từ thiết bị.
Với máy tạo oxy, phương pháp thở này hỗ trợ tối ưu cơ chế cấp oxy theo liều xung – vốn kích hoạt ngay đầu mỗi nhịp hít vào.
Người bệnh có thể thử kỹ thuật “thở bốn nhịp đều nhau” – hít, giữ, thở ra, giữ – mỗi pha từ 3–5 giây, giúp cải thiện sự hấp thu oxy và cân bằng thần kinh thực vật. Đồng thời, sử dụng các thiết bị như bình xịt nước muối, máy làm ẩm CPAP giúp duy trì độ ẩm và tránh viêm mũi do không khí khô.
Khi kết hợp đúng cách, phương pháp thở này giúp giảm lo âu, cải thiện chất lượng giấc ngủ và tăng hiệu quả của thiết bị hô hấp – nhất là với người mắc COPD hoặc hội chứng chồng lấp.
Hãy bắt đầu từ 5 phút mỗi sáng khi ngồi thiền, và 5 phút tối trước khi ngủ để cơ thể quen dần. Cảm giác “thở ra hết – thở vào sâu” mang lại sự nhẹ nhõm đáng kể cho nhiều bệnh nhân lâu năm.
Luôn hỏi ý kiến bác sĩ chuyên môn để tùy chỉnh nhịp thở phù hợp với thiết bị bạn đang dùng.
Khi nhịp thở trở nên vững vàng, cuộc sống cũng nhẹ nhàng hơn từng ngày. Với sự kiên trì, bài tập thở của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện có thể trở thành liệu pháp an toàn và gần gũi nhất cho lá phổi yếu mỏi. Bạn có thể kết hợp cùng các thiết bị hỗ trợ từ Medjin tại maythomini.vn để tối ưu hiệu quả và giữ gìn hơi thở khỏe mạnh mỗi ngày.
