Ngủ chảy nước miếng là kết quả của quá trình thư giãn cơ tự nhiên trong giai đoạn REM, khi cơ miệng và họng mất đi trương lực cơ, khiến nước bọt dễ trào ra ngoài do khó nuốt. Tư thế ngủ nghiêng hoặc nằm sấp cũng khiến trọng lực kéo nước bọt ra khỏi miệng.
Đối với nhiều người, ngủ chảy nước miếng là phản ứng sinh lý bình thường, nhất là khi ngủ sâu.
Ngủ chảy nước miếng có thể là dấu hiệu của giai đoạn ngủ sâu, đặc biệt là khi cơ thể rơi vào giấc ngủ N3 và REM, nơi phản xạ nuốt bị ức chế mạnh mẽ. Trong các pha này, cơ thể thư giãn tối đa, cơ hàm hạ xuống, làm nước bọt dễ tích tụ và chảy ra khỏi miệng nếu bạn nằm nghiêng hoặc thở bằng miệng.
Dữ liệu từ xét nghiệm đa ký giấc ngủ (polysomnography) cho thấy: tần suất nuốt giảm mạnh khi ngủ sâu, trong khi hiệu suất giấc ngủ càng cao thì nguy cơ chảy nước miếng càng lớn. Tuy nhiên, nếu hiện tượng này đi kèm với thức giấc nhiều lần trong đêm hoặc ngáy to, đó có thể là dấu hiệu của rối loạn hô hấp khi ngủ như ngưng thở khi ngủ (OSA) – khi đó, nước miếng chảy không chỉ là chuyện "ngủ sâu" mà là lời cảnh báo sớm.
Tuy nhiên, nếu đi kèm với ngáy to, nghẹt thở khi ngủ hoặc mệt mỏi ban ngày, bạn nên cân nhắc tầm soát rối loạn giấc ngủ như ngưng thở khi ngủ (OSA). Bên cạnh đó, một số thuốc hướng thần như clozapine hay olanzapine có thể làm tăng tiết nước bọt hoặc giảm phản xạ nuốt, dẫn đến chảy nước miếng nhiều hơn.
Ngoài ra, nếu bạn đang ngủ nghiêng, hãy thử đổi sang tư thế nằm ngửa để giảm chảy nước miếng. Nhưng nếu tình trạng kéo dài, kèm theo các triệu chứng khác như sụt cân, nói ngọng, khó nuốt, thì nên đến bác sĩ để loại trừ các bệnh thần kinh hoặc rối loạn cơ vận.
Chảy nước miếng khi ngủ chỉ trở thành dấu hiệu cảnh báo sức khỏe khi tình trạng này diễn ra thường xuyên (điểm 3 trở lên trên thang DSFS) hoặc đi kèm các triệu chứng bất thường như khó nuốt, sặc, viêm phổi tái phát, rối loạn giấc ngủ hoặc ảnh hưởng đến chất lượng sống.
Những triệu chứng này thường không chỉ đơn lẻ mà xuất hiện cùng nhau theo một chuỗi liên quan đến rối loạn nuốt, khó thở khi ngủ và suy giảm chất lượng giấc ngủ.
Nếu người bệnh có từ 2–3 triệu chứng nêu trên kéo dài, nên sớm đi khám chuyên khoa thần kinh hoặc hô hấp để tầm soát bệnh lý nền.
Đặc biệt, nếu nước miếng chảy ra với mức độ từ trung bình đến nặng (điểm 3–5 theo thang đo mức độ DSFS) và người bệnh đang mắc các bệnh lý thần kinh (Parkinson, ALS), hô hấp (COPD), hoặc nghi ngờ ngưng thở khi ngủ (OSA) thì cần được thăm khám sớm.
Các chuyên gia thần kinh và hô hấp khuyến nghị thực hiện đánh giá toàn diện bằng thang điểm lâm sàng, xét nghiệm hình ảnh hoặc đo đa ký giấc ngủ (polysomnography) nếu nghi ngờ OSA, đặc biệt khi có dấu hiệu sặc, ngưng thở hoặc buồn ngủ quá mức vào ban ngày.
Hãy đi khám ngay nếu bạn thường xuyên chảy nước miếng khi ngủ kèm theo cảm giác nghẹn, ho về đêm, hay thay đổi đột ngột trong hành vi nuốt - đây có thể là dấu hiệu khởi phát của một bệnh lý tiềm ẩn nghiêm trọng.
Chảy nước miếng khi ngủ có thể là dấu hiệu sớm của các rối loạn hô hấp như OSA hoặc COPD. Tình trạng này thường do thở bằng miệng khi ngủ - đặc biệt ở người bị ngưng thở khi ngủ (OSA) - dẫn đến nước bọt thoát ra ngoài.
Người mắc OSA còn gặp các triệu chứng như ngáy to, mệt mỏi ban ngày, đau đầu buổi sáng hoặc tỉnh giấc vì ngạt thở.Trong COPD, rối loạn phối hợp giữa hô hấp và nuốt cũng góp phần gây chảy nước miếng.
Khi người bệnh yếu hoặc kiệt sức, nước bọt dễ tích tụ và trào ra do giảm phản xạ nuốt. Các nghiên cứu lâm sàng chỉ ra rằng tình trạng này thường nặng hơn trong giai đoạn bệnh tiến triển hoặc cấp tính.
Để theo dõi và cải thiện tại nhà, bạn có thể sử dụng các thiết bị đo SpO₂, máy CPAP hoặc thiết bị ngủ thông minh.
Nên cân nhắc thăm khám nếu bạn thường xuyên ngủ bị chảy nước miếng kèm ngáy to, mệt mỏi ban ngày, hay khó thở khi ngủ.
Vì đây có thể là dấu hiệu sớm của bệnh lý nghiêm trọng liên quan đến hô hấp và thần kinh.
Bạn nên đưa người thân hoặc chính mình đi khám khi tình trạng chảy nước miếng kéo dài, nặng, hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường khác. Đây có thể là biểu hiện của bệnh lý thần kinh, hô hấp hoặc rối loạn chức năng nuốt, đặc biệt nếu xuất hiện ở người trên 4 tuổi hoặc người lớn.
Dưới đây là checklist giúp bạn quyết định thời điểm nên tìm đến bác sĩ:
Khi đi khám, hãy ghi chú lại tần suất, thời điểm và các dấu hiệu đi kèm. Bác sĩ có thể đề xuất đánh giá bởi chuyên gia hô hấp (phòng ngừa sặc phổi) hoặc thần kinh (nếu có dấu hiệu tổn thương não bộ), và đưa ra phác đồ điều trị từ vật lý trị liệu đến dùng thuốc hoặc can thiệp khác.
Đừng coi nhẹ việc “ngủ chảy nước miếng” – đôi khi đó không chỉ là chuyện nhỏ. Hãy đi khám, nếu bạn thấy điều gì không ổn.
Ngủ chảy nước miếng có thể là bình thường, nhưng nếu xảy ra thường xuyên hoặc gần đây mới xuất hiện, đó có thể là dấu hiệu cần chú ý - đặc biệt với người lớn tuổi, người có tiền sử bệnh lý hô hấp hay thần kinh. Hiểu được nguyên nhân chính là bước đầu để ngủ ngon và yên tâm hơn mỗi đêm. Đừng bỏ qua tín hiệu cơ thể gửi đến bạn. Medjin luôn đồng hành, cung cấp thiết bị hỗ trợ hô hấp và tư vấn chuẩn y khoa tại maythomini.vn để bạn an tâm chăm sóc sức khỏe giấc ngủ mỗi ngày.
Bùi Thị Hiên - Chuyên gia Điều dưỡng với hơn 5 năm kinh nghiệm trong chăm sóc sức khỏe và hướng dẫn sử dụng thiết bị y tế.
![[2024] Top 5 máy trợ thở 2 chiếu tốt nhất | Lựa chọn từ chuyên gia](/temp/cropped-may-tho-bipap-tot-nhat-1-480x332.jpg)
